بررسی رویکردهای آشناسازی دانش آموزان دردوره ی راهنمایی با حقوق شهروندی.

چکیده تعلیم تربیت به سبب کارکردهای گوناگون علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، همواره به عنوان موضوعی مهم و ابزاری کارآمد برای رشد و توسعه ی همه جانبه ی ملت ها در نظر گرفته شده است. یکی از کارکردهای اصلی این نظام تربیت مدنی است. امروزه مفهوم حقوق شهروندی دارای اهمیت زیادی است و تحقق آن در یک جامعه یکی از مهمترین نشانه های حکومت مردم سالار و تحقق دموکراسی است و تامین حقوق شهروندی، از اساسی ترین وظایف حکومتها است. به همین منظور امروزه، در بسیاری از کشورهای مدرن برای شهروندان، حقوقی گنجانده و به آنها آموزش داده می-شود تا افراد درصدد مطالبه ی آن بر آیند. موضوع این پژوهش" بررسی رویکردهای آشناسازی دانش آموزان در دوره ی راهنمایی با حقوق شهروندی " است که بعد از تحلیل کتابهای تعلیمات اجتماعی با استفاده از ابزار تحلیل محتوا (با واحد تحلیلی جمله و مضمون) و بررسی فعالیت های فوق برنامه ای که براساس آیین نامه ها و دستورالعملها به مدارس راهنمایی ابلاغ می شود و همچنین مصاحبه با مدیران و مربیان پرورشی شهر سنندج در رابطه با دامنه ی فعالیت هایی که به ابتکار عوامل اجرایی مدرسه انجام می گیرد، به این نتیجه رسیدیم که رویکرد غالب در ایران رویکردی محافظه کار و منفعل است که از میان حوزه های چهارگانه ای که برای آموزش شهروندی با توجه به ادبیات تحقیق و بافت جامعه ی ایرانی در نظر گرفته شد(سیزده مولفه)، در راستای آموزش شهروندی در حوزه ی مدنی بیشترین تاکید بر مقوله ی تثبیت ارزشهای بنیادین جامعه؛ در حوزه ی سیاسی بر شرکت در انتخابات به عنوان یک وظیفه؛ در حوزه ی اقتصادی-اجتماعی بر حق بهزیستی؛ و در حوزه ی فرهنگی بر توانایی گفتگو و مذاکره است. در فعالیت های فوق برنامه نیز که در راستای تکمیل مطالب کتاب درسی است، بر همان مولفه هایی که در کتابها مورد توجه هستند، بیشترین تاکید صورت گرفته است. به علت عدم آگاهی کافی عوامل اجرایی مدرسه از مفهوم شهروندی و محدودیت های ساختاری و کمبود امکانات، ابتکارات به کار برده نیز بسیار کم و ناچیز است. هم چنین با وجود اقوام مختلف در ایران و استفاده از این کتابهای مشترک درسی برای تمام قومیت ها، توجه بسیار ناچیزی به حوزه ی فرهنگی و به تنوع فرهنگی و به رسمیت شناختن اقلیت ها شده است . مفاهیم کلیدی: شهروند"تبعه" – شهروندی – حقوق شهروندی –آموزش شهروندی -راهکارهای تربیت شهروندی.